Noordrijn Westfalen ‘kopieert’ Friese plaatsnaamborden met Drentse tongval. Düsseldorf is Düsseldörp

In Friesland is het al jarenlang heel normaal dat plaatsnamen in het Nederlands en in het Fries op plaatsnaamborden staan. Noordrijn Westfalen, de Duitse deelstaat waarin ik geboren en getogen ben, volgt het voorbeeld van de Friezen nu. Düsseldorf heet in het dialect bij ons Düsseldörp. Het lijkt wel Drents.

Noordrijn Westfalen vindt de toevoeging van plaatsnamen in de streektaal belangrijk om het gemeenschapsgevoel in dorpen te versterken.

De globalisatie doet steeds meer mensen beseffen hoe belangrijk de eigen roots zijn. Je eigen geboortegrond. Je eigen omgeving. Je eigen streektaal.

Midden Groningen

Dat speelt niet alleen in Friesland, maar ook in Duitsland en in Groningen. De VVD in de nieuwe gemeente Midden Groningen – met de plaatsen Slochteren (Slochter), Hoogezand-Sappemeer (Hoogezaand-Sapmeer) en Muntendam (Muntendaam) – wil na de herindeling ook nieuwe plaatsnaamborden met plaatsnamen in het Nederlands en de Groninger variant.

Platt en plat

Onze streektaal noemen we in Noordrijn Westfalen ook wel Platt of Niederdeutsch. Plat, net als in het Drents, Gronings of Twents. Nederduits. Een combinatie van Nederlands en Duits? Het lijkt er wel op.

Ik woon in de provincie Groningen, maar ik begrijp vaak geen woord van het Gronings dialect. Het dialect in het Rijnland heeft meer van het Limburgs, dacht ik altijd. De Limburgse band Rowwen Hèze kan zonder problemen in Keulen optreden.

Daniël Lohues

Inmiddels denk ik dat de Drentse zanger Daniël Lohues prima kan optreden voor bejaarde Duitsers. Dat ontdekte ik toen ik de Drentse familie van mijn man ontmoette. Plots hoorde ik woorden die mijn oma vroeger vaak gebruikte. Ik ben naar een optreden van Daniël Lohues – Op Fietse – geweest en ik kon hem prima verstaan.

Mijn man vindt Drents en Gronings op elkaar lijken. Nou, dat vind ik als Duitser uit het Rijnland dus niet.

Maar hoe kan het dat mijn oma zoveel Drentse woorden gebruikte? Waarom spreken veel oude Duitsers nog een dialect dat zoveel Drentse en Twentse kenmerken heeft?

Nederlandse handelsgeest en de bijbel

Ik ben er eens ingedoken. Het antwoord is best interessant voor Nederlanders en schokkend voor Duitsers. Het heeft te maken met de Nederlandse handelsgeest en de bijbel. Luther en gereformeerde predikanten.

Grote delen van Duitsland hebben vroeger Nederduits gesproken. Een taal die heel veel Nederlandse invloeden heeft. Een taal die heel veel invloeden heeft in het Nedersaksisch waar het Drents en het Twents toe behoren.

Nederlanders hadden grote invloed op succesvolle handelsroutes. In veel Hanzesteden tot aan de Oostzee toe werd Nederduits gesproken.

Hitler

En dan was er ook nog de invloed van de kerk. In veel kerken werd een Nederduitse vertaling van de bijbel gebruikt. Veel Duitse gereformeerde predikanten werden in Nederland opgeleid. Tot Hitler dat verbood. Het lijkt erop dat de Nazi’s ervoor hebben gezorgd dat de naoorlogse generaties niet meer opgroeiden met de Nederlandse bijbelse invloed.

Op Wikipedia staat:

Belangrijk was ook de calvinistische predikantenopleiding aan Nederlandse universiteiten, waar de Statenbijbel als het officiële godsdienstige medium gold. Het gewicht van de Bijbeltaal was van kracht tot in de moderne tijd zoals blijkt uit de weigering van orthodox-gereformeerde (‘altreformierte’) gemeenten in de laatstgenoemde gebieden om mee te gaan in toetreding van ‘reformierte Gemeinden’ in Duitsland tot één ‘evangelisch-lutherische Kirche’. Zij hielden zich daarbuiten door toe te treden tot het synodaal verband van de Gereformeerde Kerken in Nederland en lieten hun predikanten aan de kerkelijke Hogeschool van Kampen opleiden of betrokken ze uit Nederland. Het nationaalsocialistische bewind verbood deze kerkelijke verbinding over de grenzen van het Duitse Rijk. Na 1945 werd zij hersteld.